OKB Türleri 2: Kuşku ve Kontrol Obsesyonu

En sık karşılaşılan obsesyon türlerinden olan kuşku ve kontrol obsesyonu kişiyi her zaman tetikte tutar. Yapılan her türlü işin sonrasında ne kadar zaman geçerse geçsin kafasına takılan her konuda yapıldı mı yapılmadı mı? Kapandı mı kapanmadı mı? Ya da sorun var mı yok mu? Gibi sorular sorarak her duruma göre sürekli sorgulayıcı ve unutkanlık gösteren davranışlarda bulunurlar. Aşırı kontrol davranışı olarak da bilinen kuşku ve kontrol obsesyonu, yaşamın her alanında kendini göstermekten çekinmez. Aslında bu davranışın altında oluşan sebep kendini güvende hissedip hissetmediği düşüncesinden doğmaktadır. Kişi kendini güvende hissettiğinde bu davranışlarında azalma olduğu görülecektir.

Kişinin isteği dışında gelişen bu durum yaşamsal aktiviteleri de etkisi altına alan bir ruhsal hastalıktır. Aslında kişinin sevdiği birini kaybetmesi, okul veya iş yaşamında oluşan problemler, insanlarla ilişkilerde yaşadığı travmaların etkisi ve oluşan kaygılar da hastalığı tetikleyen önemli sebeplerdendir. En önemlisi de kuşku ve kontrol obsesyonunun oluşması, çocuklukta gelen aile eksikliği ve dışlanma görmesi nedeniyle kendini yalnız hissetmesinden doğar. Böylelikle ilerleyen dönemlerde kişi kendi kendine çözüm üreterek kendi içinde hayatını kontrol altına alarak hayatta kalma mücadelesi oluşturur.

Örneklerle Kuşku ve Kontrol Obsesyonu

Aşağıda verilen bu örnekler kişinin sürekli ve tekrar tekrar kontrol etme isteği üzerine bunları gerçekleştirmeden kendini rahat hissedemeyeceği kompulsif davranışlar olmaktadır.

• Evden çıkarken ocağı kapatıp kapatmadığından emin olamayıp sürekli tekrara düşen kontrol davranışı,
• Elektrik fişlerini çıkarıp çıkarmadığından aşırı endişe duyarak prizleri kontrol edip tekrara düşmek,
• Arabayı park ettiği yerin yeterince güvenli olup olmadığından üst düzeyde endişelenerek park yerini değiştirme ihtimallerini hesaplaması,
• Evden çıkarken kapıyı kilitleyip kilitlememesine yönelik oluşan kuşku sonunda birkaç kez tekrarlayan kontrol isteği,
• Evden çıktığında pençelerin açık kalıp kalmadığına dair oluşan kuşku sonucunda tekrar kontrol etme düşüncesi ile tekrarlanan davranışlar,
• Evden çıkarken muslukların açık olup olmadığını düşünerek istenmeden oluşan kontrol etme isteği,
• Evde bulunan kasa gibi gizli bölmelerin kilitli olup olmadığı düşüncesiyle evden çıkmadan önce tekrara düşen kontrol isteği.

Bireysel olarak örnekler verilecek olursa;

Arabasını kilitleyerek eve çıkan bir adamın, arabanın çalınma ihtimalinden ya da arabanın içerisine birinin girmesi ihtimalinden şüphe duyarak tekrar arabanın yanına gidip kilitli olup olmadığını kontrol etme isteği,

Kuşku obsesyonu olan birinin evden çıkmasıyla kapıyı ya da elektrikli aletleri açık bırakıp bırakmadığı düşüncesiyle tekrar eve giderek aklında kalanları kontrol etmesi ve tekrar dışarıya çıktığında aynı düşüncelerin oluşması ve kontrol isteğinin yinelenmesi.

Kuşku ve Kontrol Obsesyonu Neden Oluşur?

Obsesif kompulsif bozukluğu olan kişilerde genel olarak birinci derece aileden gelen bir geçmiş öykü bulunmaktadır. Bu da genel olarak OKB öyküsü olarak geçer. Çocukluk döneminde görülen cinsel istismar, taciz, aile bireylerinden birinin kaybedilmesi ya da aile içerisinde oluşan şiddet gibi travmalar obsesif kompulsif bozukluk dönemlerinde önemli bir etken olarak görülmektedir.

OKB Nedir?

---

Bir önceki yazımız olan Dissosiyatif Amnezi Nedir? başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.