OKB Türleri 7: Düzen ve Simetri Obsesifi

Düzen ve simetri obsesifi, temel olarak ilk neden takıntı hastalığıdır. Kişide oluşan bu hastalıktan dolayı gördüğü herhangi bir kendine düzensiz gelen nesnede düzenleme yaparlar. Bu ihtiyaç onlara istemsiz gelir. Obsesif türleri arasında görülen düzen ve simetri obsesifi dışında başka obsesif türleri de aynı kişide görülebilir. Örneğin; düzen takıntısı olsan kişide kontrol etme ya da cinsel içerikli bir obsesiflik görülebilir.

Düzen ve Simetri hastalığı olan insanlarda günlük yaşamlarında sıkıntı oluşur ve diğer çevresinde olan kişiler de bu durumdan etkilenir. Ya iş hayatında ya evde ya da aile hayatında görülebilecek sıkıntıların kaynağı olarak görülecek bu takıntı ilişkileri istemsizce etkiler ve kişiyi ilerleyene durumlarda yalnızlığa kadar götürebilir.

Simetri hastalığında derece gibi denilebilecek yaşam şiddetleri vardır. Bazıları daha az bazıları ise daha fazla yoğunlukta yaşar. Örnek verilecek olursa; kişi duvara asılı olan bir tabloyu yamuk gördüğünde düzeltmezse çok fazla rahatsızlık hisseder ya da masanın üzerinde olan şeyleri toplamazsa kendini kötü hisseder. Bu takıntılar kişide çok fazla yoğunlukta görüldüyse bu kişide saplantıya kadar gidebilecek kötü sonuçlar doğurur. Saplantılı zorlantı ve OKB bir hastalık başlangıcıdır ve başka herhangi bir şeye takıntı oluşturabilir. Bunların yanında sürekli el yıkama sık sık kontrol etme hissiyatı gibi düzene giren ritüeller oluşabilir.

Düzen ve Simetri Obsesifi Belirtileri

Simetri hastalığı kapsamında genelde takıntılar olur ve tek tek veya bir arada oluşum sağlayabilir. Simetri hastalığında takıntılar üzerinde şiddeti çok yoğun olduğunda bu kişiyle ekstra özel olarak ilgilenilmesi gerekir. Bu takıntıların sonucunda da toplamda bir gün içinde bir saati geçiyorsa da hastalık söz konusu olabilir. Çünkü bu takıntılar özel olarak kişinin çevreyle ilişkisini ve işlevselliğini de bozmada oldukça etkilidir. Kişide olduğunu anlamak için bazı belirtiler vardır ve bu hastalığı ele verir. Bunlar:

• Kişide kısa zamanda rutine dönüşen temiz ve oldukça hijyenli ortamlarda bulunma isteği vardır,
• Her zaman içlerinde temizlik yapma dürtüsü bulunur ve her an yapabilirler,
• Her zaman kötü bir şeyle karşılaşma korkusu vardır ve kendilerine sürekli engel koyarlar,
• Kendilerini her geçen zamanda dezenfekte etme hissi oluşur ve her an kendilerini temizlerken görülebilirler,
• Kendileri için yanlış gelen ya da bir nesnenin yönünde bile yanlış yerde olduğu düşüncesiyle kendilerini rahatsız hissettikleri durumlarda düzeltme ya da düzenleme isteği gelir,
• Etraflarında yer alan nesneler üzerinde sürekli kontrol edilemez şekilde değiştirme arzusu oluşur ve isteklerini yerine getirmede inatçılık yaparlar,
• Düzen bozukluğu olan kişilerde etraflarında gördüğü herhangi bir desteye odaklanma oluşur ve kendi belirlediği sınırlara göre bozukluk varsa düzeltmek için ekstra bir dürtü oluşur,
• Aşırı derecede mükemmeliyetçilik hisleri vardır.

Davranışların Arkasında Görülen Nedir?

Psikolojide nasıl düşünceler, duygular ve davranışlar varsa düzen ve simetri obsesifi olan kişilerde de belirli bir düşünce vardır. Kapıyı kapatma ya da kapatmama eylemlerinden hangisinin uyguladığı ve buna göre oluşan emin olamama durumundan kontrol etme dürtüsünün öne çıkmasıdır. Simetri takıntısı olan insanlarda bireylerin aslında davranışlarının altında yine tamamen kaygı vardır. Sergilenen davranışlar da tamamen kaygıyı yok etmek için yapılan dürtülerdir. Fakat davranışlarının kötü bir sonucunda ise kişinin duygularında oluşan katılaşma olmasıdır.

Düzen ve simetri obsesifi olan kişiler yaşamlarında ve çevresindeki insanlarla ciddi ölçüde etkileşim altında kalarak olumsuz duyguların altında kalırlar. Mesela kişinin arkadaşının evinde saatin duvarda yamuk olmasından dolayı o eve bir daha gitmeme isteği ile görüşmeyi kesmesi gibi davranış sergilenebilir. Birey burada yamuk duran saati gördüğünde bastırdığı kaygıyı gün yüzüne çıkarır ve sonrasında engellemek için düzenleme ihtiyacı duyar. Düzeltemediği zaman da kaygılarından uzaklaşmak için bir nevi düzensizliğin olduğu ortamlardan kaçar, kendisini korumaya alır.

Diğer bir yandan böyle takıntıları olan kişilerde öfke yoğun olarak görülür e hem kendine hem de karşısındaki kişiye karşı sinirlilik oluşur. Öncesinde yazıldığı gibi nedeninin altında kaygıların olması ise tamamen yetişme döneminde ya da daha belli yaşlarda aile ya da dışarıdan gelen baskıcı ve kötü, disiplinli davranışların olması ya da ağır travmaların yaşanmasıdır.

OKB Nedir?

---

Bir önceki yazımız olan Dissosiyatif Amnezi Nedir? başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.